رسوب شناسی حوضه آبریز رودخانه ساروق با نگرش ویژه بر مسئله ویژه فرسایش

امروزه کمتر منطقه ای را در سطح زمین میتوان یافت که در معرض هوازدگی و فرسایش قرار نگرفته باشد و با وجود مطالعات و تحقیقات زیادی که در سالهای اخیر برروی مسئله فرسایش خاک و حمل رسوبات و ته نشست آنها انجام پذیرفته ولی هنوز تا درک کامل این پدیده راه طولانی در پیش است . یکی از عوامل اصلی هوازدگی و فرسایش زمینها افزایش جمعیت و استفاده بیش از حد از زمین و یا بهتر بگوییم استفاده نادرست از زمین میباشد، این فشار بیش از حد برمنابع طبیعی هر ساله خسارات جبران ناپذیری برمنابع طبیعی و کشاورزی ما وارد می کند، اگر به طور مثال آمار سیل را در طی یک دوره 42 ساله (1330-1372) مورد بررسی قرار دهیم مشاهده میشود 1238 مورد سیل مهم اتفاق افتاده که علاوه بر خسارات مالی و جانی موجب فرسایش میلیاردها تن خاک شده، بطوریکه در سال 1330 حدود 500 میلیون تن خاک و در سال 1340 حدود 750 میلیون تن خاک و در سال 1360 حدود 1/5 میلیارد تن خاک و بالاخره در سال 1372 بین 2 تا 2/2 میلیارد تن خاک فرسایش یافته و به اقیانوسها، دریاها، دریاچه ها و پشت سدها منتقل شده بطوری که از سال (1330-1370) افزایش حدود 440 درصد داشته "نقل از کتاب ژئومورفولوژی کاربردی تالیف دکتر حسن احمدی" که این روند نشان دهنده یک فاجعه عظیم در سرزمین ما است و مبارز با آن این مسئله مستلزم تحقیقات دامنه داری در کل کشور و استفاده از تجارب کشورهای موفق در امر کنترل فرسایش میباشد، لازم به توجه است که فرسایش خاک و تخریب اراضی باعث کاهش قدرت تولید اراضی و در نتیجه کاهش مواد غذایی که خود مسئله ای حاد در جامعه کنونی بشری میباشد همچنین حمل رسوبات فرسایش یافته به دریاچه های پشت سد، باعث پر شدن مخازن سطحی شده و نیز مشکلاتی را در تصفیه آبهای مشروب و صنعتی بوجود می آورد به هر حال شناخت عوامل موثر در فرایند فرسایش ، انواع و اشکال فرسایش و محاسبه حجم کل رسوب سالیانه در یک حوزه آبخیزه و بخششهای مختلف آن ما را در برنامه ریزی های مختلف صنعتی، کشاورزی، شهری و ... و حفظ تعادل اکولوژیکی حوزه های آبخیز کمک می کند. در پایان برای اینکه اهمیت حفظ منابع طبیعی بویژه خاک را بهتر درک کنیم توجه به این نکته لازم است که با وجود شرایط و محل مناسب برای تولید حدود 1 سانتی خاک حدود 800 سال وقت لازم است ، حال آنکه هر سال بالغ بر 20 میلیارد تن رسوب توسط رودخانه های جهان انتقال پیدا می کند.